Շատ հաճախ շախմատիստները սկսում են իրենց շախմատային ճանապարհորդությունը սկզբնախաղեր սովորելով, մարտավարական խնդիրներ լուծելով և խաղալով հնարավորինս շատ պարտիաներ: Կարո՞ղ եք ասել, թե որն է այս մոտեցման թույլ կողմը: Նրանք իրականում բաց են թողնում շախմատի ամենակարևոր փուլերից մեկը` վերջնախաղը: Այս փուլը սկսվում է 30-35 քայլ հետո, երբ խաղաքարերի սակավություն է նկատվում խաղատախտակի վրա: Ինչո՞ւմն է կայանում վերջնախաղերն ուսումնասիերլու առաջնահերթության կարևորությունը: Ստորև կփորձենք գտնել այս հարցի պատասխանները:
.
Վերջնախաղն այն փուլն է, երբ ցանկացած չնչին թվացող սխալ կարող է ճակատագրական լինել: Սկզբնախաղում կամ միջնախաղում մեկ զինվոր կորցնելը դեռ աշխարհի (խաղի) վերջը չէ: Դուք դեռ կարող եք որոշ տակտիկաներ բանեցնել` հասնելու նյութական հավասարության: Վերջնախաղն այն փուլն է, երբ մեկ տեմպը կարող է որոշիչ դեր խաղալ արդյունքի վրա: Յուրաքանչյուր տեմպ, զինվոր և խաղաքար շատ ավելի թանկ է այստեղ: Ցանկացած գործոն դառնում է էլ ավելի կարևոր, սկսած փղի դաշտի գույնից, արքայի դիրքից և վերջացնելով հակառակորդի զինվորների դիրքից: Վերջնախաղերի հիմքերն ուսումնասիրելով` կհասկանաք շախմատի «ինչու»-ներն ու «ինչ»-երը: Դուք այլ մոտեցում կցուցաբերեք յուրաքանչյուր խաղաքարի հանդեպ, ինչը ձեր խաղը կտեղափոխի մեկ այլ, ավելի բարձր հարթակ:
Սկսում են սևերը և պարտվում: Ուշադրություն` յուրաքանչյուր զինվոր հավասար է 6 միավորի այս դիրքում:
Շատերը կարծում են, թե տարբերակները հաշվելը Աստծու կողմից տրված շնորհ է, որն անհնար է ձեռք բերել: Սակայն, ուսումնասիրելով վերջնախաղերը և հաշվարկելով պարզ դիրքերը մինչև վերջ` կարելի է զարգացնել հաշվարկելու ձեր կարողությունները դեպի մի նոր փուլ: Ուշադիր վերլուծելով նավակային վերջնախաղերն ու առաջխաղացման ընթացքը` դուք կկարողանաք կանխատեսել վերջնական դիրքը, որն էլ խորը հաշվարկի առանցքային կետն է:
Սկսում են սպիտակները: Ո՞վ ավելի շուտ առաջ կգնա
Զինվորային կառույցը շատ շախմատիստների կողմից արժանի ուշադրության չի արժանանում սկզբնախաղում և միջնախաղում: Սակայն վերջնախաղում այն վերածվում է շատ կարևոր գործոնի: Վերջնախաղում վնասված զինվորային կառույցը նման է կտրված ծառերով անտառի:
Վնասված զինվորային կառույցի խնդիրը կայանում է նրանում, որ զինվորները թուլանում են և չեն կարողանում պաշտպանել միմյանց: Հզոր ուժ լիենելու փոխարեն այն դառնում է թիրախ հակառակորդի համար, ով կարող է ամեն պահի նվաճել այն:
Սկսում են սպիտակները և պարտվում: Սա է թույլ և ուժեղ զինվորային կառույցների տարբերությունը:
Առանց հասկանալու վերջնախաղերի էությունը` անհնար կլինի ճիշտ կողմնորոշվել, թե երբ է պետք, կամ պետք չէ փոխանակել խաղաքարերը և անցնել վերջնախաղի: Վերջնախաղերի մասին բավարար գիտելիք ունենալով և իմանալով, թե որոնք են հաղթական և պարտվող դիրքերը` կկարողանաք ավելի հաճախ ճիշտ որոշումներ կայացնել, ինչն ավելի կբարձրացնի ձեր հաղթանակների հավանականությունը:
Սկսում են սպիտակները և հաղթում:
Ունենալով ավելի խորը վերջնախաղային գիտելիքներ և տեխնիկա` կկարողանաք զինվորների և խաղաքարերի ճիշտ փոխանակումներ անել և, հետևաբար, ունենալ քիչ պարտություններ: Գրեթե բոլոր տեսակի վերջնախաղերում կարելի է հանդիպել այնպիսի դեպքերի, երբ կողմերից մեկը, ունենալով ավելի քիչ խաղաքար, կարողացել է ճիշտ խաղի և ճիշտ դասավորության շնորհիվ հաղթանակ տանել:
Սկսում են սևերը: Կարո՞ղ են արդյոք սևերը պահել այս դիրքը:
Իմանալով` ինչպես գլուխ բերել տվյալ վերջնախաղը, օրինակ` Արքա և զինվոր կամ Նավակով վերջնախաղերը, դուք ձեզ ավելի ինքնավստահ կզգաք այն խաղալով, քանի որ զերծ կմնաք ոչ անհրաժեշտ ռիսկերից: Տիրապետելով վերջնախաղերին ու դրանք ճիշտ խաղալու հմտություններին` կկարողանաք առավելություն ձեռք բերել ձեր հակառակորդի նկատմամբ` նույնիսկ հավասար դիրքից:
Սկսում են սպիտակները: Կարո՞ղ են նրանք հաղթել այս պարտիան, թե՞ այն ոչ-ոքի է: Պատասխանն, իհարկե, ճիշտ խաղն է: