Ծանոթություն շախմատի հետ
Ծանոթություն շախմատի հետ
Ինչպիսի՞ խաղեր կարող ես խաղալ: Ես գիտեմ, որ շատ տարբեր: Հնարավոր է, որ ծնողներդ քեզ շախմատ խաղալ են սովորեցրել: Ճիշտ է՝ քեզ մոտ դեռ այնքան էլ լավ չի ստացվում, և դու չես կարողանում հաղթել հայրիկիդ, սակայն մի վհատվիր: Երբ կարդաս այս գիրքը , դու կհաղթես նրան:
Առաջին հերթին կսկսենք շախմատի պատմությունից: Այն ծնվել է 2000 տարի առաջ Հնդկաստանում: Խաղի անվանումը 2 մասից է` շախ՝ թագավոր և մատ՝ վերջ: Բառացիորեն ստացվում է թագավորի վերջը:
Հնդկացի շահ Պադիշահը շատ էր սիրում այս խաղը և օր ու գիշեր խաղում էր տարբեր մարդկանց հետ: Իսկ երբ նրա մոտ հյուրեր էին գալիս, նա միշտ նվիրում էր նրանց շախմատային կոմպլեկտ: Ժամանակի ընթացքում այս խաղը տարածվեց աշխարհով մեկ: Այսօր ողջ աշխարհն է խաղում այն: Հայաստանը ևս բացառություն չէ:
Ձեր առջև շախմատային տախտակն է: Այն մեր մարտադաշտն է, որը կազմված է սև ու սպիտակ վանդակներից, որոնց թիվը 64-ն է՝ 32 սպիտակ և 32 սև: Տախտակի ծայրերում՝ վերևում և ներքևում , տառերն են, իսկ ձախ և աջ մասերում՝ թվերը։
Ինչպես ճիշտ դասավորել խաղաքարե՞րը: Պետք է հիշես մի կանոն: а1 դաշտը միշտ պետք է լինի սպիտակներով խաղացողի մոտ, նրա ձախ թևի մոտ: Այդ դաշտը պետք է միշտ սև լինի:
Շախմատային խաղաքարերը դեռ քնած են իրենց դղյակում ,բայց դու ցանկանում ես ավելի մո՞տ ծանոթանալ նրանց հետ: Մի խնդրանք ունեմ Քեզ: Հարգանքով վերաբերվիր նրանց: Նրանք խաղալիքներ չեն։ Ասեմ ավելին՝ նրանց մեջ կան թագավորական կերպարներ: Երբեք մի գցիր նրանց, հակառակ դեպքում քո թագավորը կմնա առանց թագի և դու կխառնես նրան թագուհու հետ: Իսկ ձին ու փիղը մաշվելու դեպքում նման կլինեն սովորական զինվորների:
Շախմատային խաղաքարեր
Շախմատային խաղաքարերը վեցն են`զինվոր, նավակ, ձի, փիղ, թագուհի և թագավոր: Քանի որ շախմատը խաղում են 2 հոգով, խաղաքարերը ևս 2 տիպի են` սև և սպիտակ: Յուրաքանչյուր կողմ ունի 16 խաղաքար՝ 1-ական թագավոր և թագուհի, 2-ական ձի, փիղ, նավակ և 8 զինվոր:
Թագավոր՝ Նորին մեծություն, ով ամենաբարձրահասակն ու կարևորն է : Տախտակի վրա նա նման է մարդուկի, ում գլխին կա խաչի նման թագ: Ձեռքեր կամ ոտքեր չունի: Շախմատային գրքերում և տարբեր նկարներում նրան պատկերում են ոչ թե մարդու կերպարով,այլ թագի տեսքով,որի վրա նկատելի է խաչը: Յուրաքանչյուր խաղացող մի թագավոր ունի։
Թագուհին մի քիչ զիջում է թագավորին իր հասակով: Նրա գլխին դու կտեսնես թագի նման մի փոքրիկ գլխարկ: Նա պատկերվում է 5 սուր ծայր ունեցող թագի տեսքով: Հնդկաստանում նրան անվանում էին վեզիր` ի պատիվ շահի օգնականի:Հետագայում, երբ շախմատը տարածվեց Եվրոպայում, վեզիրի փոխարեն նրան անվանեցին թագուհի:
Նավակը նման է անառիկ բերդի: Շատ երկրներում նրան հենց բերդ էլ անվանում են, սակայն մեզ մոտ, ինչպես և ռուսների, ընդունված է նավակ տարբերակը: Հնում նրան սարքում էին եւ նավի, եւ ամրոցի նման :Սակայն այսօրվա դրությամբ աշխարհում ընդունված է ամրոցային տարբերակը:Ամեն մրցակցի մոտ կա 2 նավակ:
Փիղ՝ խաղաքար, որն ընդհանրապես նման չէ փղի :Հնում այն նման է եղել իսկական փղի, բայց շատ երկրներում չկա այդ կենդանին: Այդ պատճառով նրան անվանել են կամ եպիսկոպոս , կամ էլ սպա: Ժամանակի ընթացքում հին անվանումը վերադարձել է, բայց խաղաքարի տեսքը մնացել :Ամեն բանակում կա 2 փիղ:
Ձի, ում ոչ մեկի հետ չես շփոթի: Կար ժամանակ ,երբ նա հեծյալի հետ էր պատկերվում: Ժամանակի ընթացքում վերջինս անհետացավ և այսօր այս խաղաքարը լոկ ձիու գլուխ է: Բայց ձին չի կորցրել իր ճարպկությունը: Մրցակիցների մոտ 2-ական ձի կա։
Զինվոր՝ փոքրիկ մարդուկ կլոր գլխարկով: Զինվորները կարող են միայն առաջ քայլել: Շատ դեպքերում նրանց նետում են մարտի՝ առանց ափսոսելու: Բայց որոշ զինվորներ պատվավոր գործ են կատարում`պաշտպանելով թագավորին: Գրեթե բոլոր երկրներում այս խաղաքարերը պատրաստվում էին հենց զինվորի տեսքով: Սակայն Գերմանիայում նրանք դարձել էին «գյուղացիներ», իսկ Մոնգոլիայում կա մի հին շախմատ, որտեղ նրանք ոչխարների տեսքով են:
Յուրաքանչյուր բանակում կա 8-ական զինվոր:
Ահա այսքանը քո շատ սիրելի խաղի մասին
