Իհարկե, բարդ է մարզել տարբերակները հաշվարկելու ընդունակությունը, սակայն, այնուամենայնիվ, քիչ են այն ուղեցույցներն ու աշխատությունները, որ կօգնեն ձեզ մարզվել և ճիշտ քայլեր գտնել: Ահա այս պատճառով է, որ մշակել ենք ստորև ներկայացված ուղեցույցը:
Ինչո՞վ է պայմանավորված քայլերը հաշվարկելու կարևորությունը:
Խաղի վաղ փուլում այնքան էլ պետք չէ շատ մտածել: Լավ պատրաստված շախմատիստը կարող է հեշտությամբ 10-15 քայլ անել հիշողությամբ` առանց մտածելու անհրաժեշտության: Ցանկացած սկզբնախաղի հիմնական սկզբունքն է` զարգացնել խաղաքարերը որքան հնարավոր է շուտ, ապահով դիրք տալ արքային և հարձակում պլանավորել: Սկզբնախաղային փուլից հետո շախմատիստներն սկսում են խաղալ «գրքից դուրս». անհնար է արդեն քայլեր անել հիշողության վրա հիմնված:
Միջնախաղում ամեն ինչ այնքան էլ պարզ ու հեշտ չէ, ինչքան որ սկզբնախաղում էր: Անհրաժեշտ է որոշակի պլան մշակել և ճիշտ քայլերի շարք ձևավորել: Սա, իհարկե, առաջին քայլն է: Հիմնական հարցը մնում է անորոշ. ինչպե՞ս կարելի է գտնել ուժեղ քայլերը:
Ամենաուժեղ կոմբինացիան գտնելու համար, հարկավոր է գտնել բոլոր թեկնածու քայլերը, և դա պետք է անել անմիջապես սկզբնախաղից դուրս գալուց հետո:
Խնդիրն այստեղ ամենևին էլ բոլոր թեկնածու քայլերը գտնելը չէ` դրանք հաշվարկելու համար: Մագնուս Կարլսենը խորհուրդ է տալիս ընտրել 1-2 ամենաուժեղ տարբերակները, խորապես հաշվարկել դրանք և ճշգրտորեն գնահատել վերջնական դիրքերը: Ակնհայտ է, որ ոչ բոլորը կարող են բազմաթիվ քայլերից ընտրել հենց այն քայլերը, որ արժանի է հաշվել: Այսպիսով, խորապես ստուգելով 1-2 քայլ, դուք կարող եք ճանաչել թույլ տարբերակները և խնայել ձեր ժամանակը:
Մեկ այլ կարևոր հանգամանք, որ անհրաժեշտ է հիշել. շախմատիստի հաշվելու ընդունակությունը մեծապես կապված է մարտավարական խնդիրներ լուծելու ընդունակության հետ: Հետևաբար, այն շախմատիստներն, ովքեր կարողանում են իրենց լավ դրսևորել մարտավարական խնդիրներ լուծելու մեջ, ավելի լավ են կարողանում հաշվարկել քայլերը: Մարտավարական խնդիրներ լուծելով` կբարելավեք հաշվելու ձեր ունակությունները:
Ըստ FIDE-ի ավագ մարզիչ Ալեքսեյ Կուզմինի` շախմատիստների հաշվարկելու ընդունակությունները բարելավելու լավագույն ձևը հետևյալ խորհուրդներին հետևելն է`
1. Գտե՛ք բոլոր թեկնածու քայլերը,
2. Հաշվարկե՛ք համապատասխան տարբերակները,
3. Գնահատե՛ք վերջնական դիրքերը,
4. Ընտրե՛ք ամենաուժեղ քայլը` հիմնվելով ձեր կատարած վերլությունների վրա:
Ահա մի քանի գործնական խորհուրդներ` լավագույն քայլերը գտնելու համար:
1. Մի՛ կենտրոնացեք միայն մի քայլի վրա:
2. Խորապես մի հաշվարկեք մի քայլը` առանց արագ աչքի անցկացնելու մյուս թեկնածու քայլերը: Պետք չէ 30 րոպե վատնել ոչ-ոքի վերջնախաղային դիրքը գնահատելու վրա, երբ ավելի լավ հնարավորություն ունեք: Միշտ ձգտե՛ք ավելի պարզ դիրքերի, որ հնարավոր է գնահատել, քանի դեռ չեք պարտվում և ավելի բարդ դիրքերի կարիք չկա:
3. Լավ կլինի նաև ձեզ պատկերացնեք ձեր հակառակորդի դերում: Բավարար է հարցնել ինքներդ ձեզ` «ի՞նչ է ցանկանում անել իմ հակառակրոդը» կամ «ի՞նչ կխաղար իմ հակառակորդը, եթե նրա քայլը լիներ»: Այս հարցերի պատասխանները կօգնեն ձեզ ի հայտ բերելու հիմնական սպառնալիքներն ու թույլ կողմերը:
4. Դիրքը գնահատելու նպատակը բոլոր հնարավոր տարբերակները հաշվարկելը չէ: Ձեր հիմնական նպատակը պետք է լինի գտնել եթե ոչ լավագույն, գոնե լավագույն քայլից մեկը: Խնայե՛ք ձեր ժամանակը և հաշվարկե՛ք միայն մի քանի տարբերակներ:
5. Եթե չեք պայքարում աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսի համար, պետք չէ ճշգրտորեն հաշվարկել 15 քայլ առաջ: Պետք է պարզապես հասկանալ արդյոք շարունակությունը իմաստ ունի և չի հանգեցնի թույլ դիրքի:
6. Միշտ գնահատե՛ք ձեր հակառակորդի ամենաուժեղ պատասխանները` ժամանակ և էներգիա խնայելու համար:
7. Սկսե՛ք պարտադրված տարբերակները հաշվարկելուց: Սրանք ներառում են շախեր, լուրջ սպառնալիքներ և նվաճումներ: Ակտիվ քայլեր անելը պետք է լինի ձեր առաջնային նպատակը:
Հիշե՛ք: որոշ շախմատիստներ մոռանում են քայլերն հաշվարկելու հիմնական նպատակի մասին: Անհրաժեշտ է ուժեղ քայլ գտնել և ոչ թե գնահատել բոլոր հնարավորությունները և 10 քայլ հետո պարտվել ժամանակի սղության պատճառով: