Իսկ դուք կարո՞ղ եք երեք քայլ առաջ հաշվել շախմատում: Այն բարդ է թվում, բայց դուք կարող եք սովորել անել դա: Երբ սովորեք այս տեսողական վարժությունը, կհասկանաք, որ կարող եք հաշվել շատ ավելի առաջ քան կարծում եք:
1 Բացե՛ք խաղատախտակը: Համոզվե՛ք, որ տառերն ու թվերը նշված են. Այս նշումներն անհրաժեշտ են քայլերը կարդալու և այնուհետև դրանք խաղալու համար յուրաքանչյուրի կողմից, այնպես, որ կարողանաք հետևել խաղին և վերլուծել քայլերը:
Խաղատախտակի ներքևում նշված են տառերը` «a»-ից «h» փոքրատառերով, իսկ ներքևից վերև թվերն են` «1»-ից «8»:
Յուրաքանչյուր վանդակ ունի իր անվանումը. խաղատախտակի առաջին վանդակը «a1» է:
Քայլը ներկայացնելու համար սկսեք խաղաքարի անվանման առաջին տառից` մեծատառ, այնուհետև գրեք այն վանդակի անվանումը, որտեղ տեղափոխում եք խաղաքարը: Եթե երկու տարբեր խաղաքարեր, որ սկսվում են միրևնույն տառով, կարող են շարժվել նույն վանդակը, ապա ներառեք այն վանդակը, որից այն շարժվել է:
Յուրաքանչյուր խաղաքար նշվում է իր անվանման առաջին տառով: Զինվորի համար պարզապես նշում ենք այն վանդակի անվանումը, որտեղ այն շարժվում է: Փոխատեղումը նշում են 0-0` արքայական թևի համար, և 0-0-0` թագուհու թևի փոխատեղման համար: Շատ ավելին կարելի է ասել, թե ինչպես կարդալ շախմատային խաղը, սակայն, հիմա, պարզապես հետևե՛ք ցուցումներին` որոշակի դիրքի հասնելու համար, որտեղ կսկսվի տեսողական մարզումը:
2 Խաղացե՛ք հետևյալ քայլերը` յուրաքանյուր կողմի համար` 1.e4-ը սպիտակների քայլն է, 1.e5-ը` սևերի: Բլանկի վրա այն ունի այս տեսքը` 1. e4 e5.
Հաջորդ քայլն է 2.Փ.c4 Թ.f6:
Հաջորդը`3.Ձf3 Թg6. 4. Ձc3 Թxg2: Փոքրատառ x-ը նշանակում է խփել, և հետևաբար, թագուհին խփում է g2 զինվորին:
3 Սկսե՛ք մարզվել: Չնայած, որ դուք հաշվում եք սպիտակների քայլերը, դուք պետք է պատկերացնեք երկու կողմի քայլերն էլ:
4 Վերլուծե՛ք, թե ինչ է կատարվել սկզբում: Թագուհին խփել է զինվորին: Այնքան էլ լավ չէ կորցնել խաղաքարեր կամ զինվորներ, բայց ընդհանրապես պետք չէ միևնույն խաղաքարը երկու անգամ շարժել սկզբնախաղում, կամ թագուհուն առաջ բերել առաջինը, քանի որ այն հզոր խաղաքար է և կարող է դառնալ թիրախ և ծուղակն ընկնել: Ժլատությունն էլ ձեզ կարող է խնդրի առաջ կանգնեցնել, հատկապես, երբ դուք սկսում եք հարձակվել, նախքան խաղաքարերի զարգացնելը: Կա այսպիսի մի ասացվածք` ազատ խաղաքարերը թույլ են, ինչը նշանակում է, որ անպաշտպան խաղաքարերը կարող են դառնալ տարբեր տակտիկական քայլերի թիրախ: Այսպիսով, հաշվի առնելով այս ամենը, եկեք տեսնենք` արդյոք կարող եք պատժել սևերին:
5 Հաշվե՛ք քայլերը: Գտեք հինգ թեկնածու քայլեր և դրնացից ընտրեք լավագույնը: Ահա սա է կոչվում հաշվել երեք քայլ առաջ: Դուք չպետք է գտնեք մեկ քայլ և անել դա: Պետք է գտնել ինչքան հնարավոր է շատ քայլեր, վերլուծել յուրաքանչյուրը, հակառակորդի համար գտնել լավագույն հնարավոր քայլեր և տեսնել` կարող եք արդյոք գտնել լավ պատասխան դրանց դեմ: Ուժեղ շախմատիստներն ունեն մի կանոն, որն ասում է`«փնտրե՛ք բոլոր շախերն ու հարվածները»: Մի պահ նայե՛ք խաղատխտակին և հասկացե՛ք` կարող եք արդյոք գլուխ բերել այն և միայն հետո առաջ շարժվեք: Բայց նախ և առաջ անհրաժեշտ է փնտրել դրանք:
6 Սկսե՛ք պատկերացնել: Փորձեք պատկերացնել խաղաքարերը մտքում` առանց հպվելու խաղաքարերին:
Պատկերացրե՛ք, թե ինչ տեսք կունենա խաղատախտակը, երբ դուք խաղաք Փxf7.
Երբ պատկերացնեք խաղաքարն այնտեղ, հարց տվեք ինքներդ ձեզ` «որո՞նք են այն բոլոր տարբերակները սևերի համար` շախից ազատվելու համար»: Քանի՞սն են դրանք: Շատ ճիշտ է` 3-ը: Արքան կարող է խփել փղին f7 վանդակում, կամ շարժվել այնտեղ, որտեղ թագուհին էր կանգնած` d8, կամ կարող է առաջ գնալ մեկ վանդակ դեպի e7:
Պտկերացրե՛ք Արքային` f7 վանդակում փղին խփելիս: Պատկերացրե՛ք նոր դիրքը խաղատախտակի վրա այս երկու քայլերից հետո: Հնարավորինս պարզ պատկերացում կազմե՛ք:
Հաջորդիվ հա՛րց տվեք ինքներդ ձեզ, թե ինչ կարող են անել սպիտակներն այստեղ: Ի՞նչ քայլեր կարող են անել սպիտակները այս նոր դիրքում, երբ սևերի Արքան գտնվում է f7 վանդակի վրա: Փնտրե՛ք բոլոր այն հնարավոր քայլերը, որով կարելի է շախ հայտարարել, քանի որ ամենից առաջ փորձում ենք գտնել հենց շախային ու հարվածող քայլերը: Ինչ-որ բան գտա՞ք: Դուք կարող եք շախ տալ Ձg5-ով, սակայն այստեղ խնդիր կա. թագուհին հսկում է այդ վանդակը և կարող է խփել: Ինչպես կարելի է հեռացնել թագուհուն: Ի՞նչ կասեք նավակը g ուղղաձիգում դնելու մասին: Պատկերացրե՛ք այդ քայլը` նավակը շարժվում է դեպի g1: Իսկ հիմա որտե՞ղ կարող է թագուհին գնալ: Միայն մեկ վանդակ: Պատկերացրե՛ք թագուհու քայլը դեպի h3: Այժմ կարող եք շախ տալ ձիով: Ինչ-որ այլ բան նկատեցի՞ք Ձg5-ի վերաբերյալ: Շատ ճիշտ է. կա պատառաքաղ հնարք: Դուք շահում եք թագուհուն: Այսպիսով, դուք զոհաբերեցիք ձեր փիղը` թագուհուն շահելու համար: Վատ չէ:
Ավելի լավ քայլեր տեսնու՞մ եք սևերի թագուհու համար: Ոչ: Հավանաբար, միայն նավակին g1 տեղափոխելը: Կարո՞ղ եք այնպես փոխել այս քայլերի հերթականությունը, որ նա չկարողանա դա անել: Ի՞նչ կասեք այդ երկրորդ քայլը առաջինի` Փxf7-ի փոխարեն անելու մասին` հետապնդելով թագուհուն դեպի h3: Այս դեպքում կարող եք բռնել թագուհուն մինիմալ կորուստներով: Իհարկե, կարող եք ակնարկել ձեր հակառակորդին` հետապնդելով նրա թագուհուն դեպի այն վանդակը, որտեղ գտնվելու դեպքում հնարավոր կլինի կատարել պատառաքաղ հնարքը:
7 Շարունակե՛ք փորձ ձեռք բերել: Փորձելով այս վարժությունը, դուք կպատկերացնեք երեք քայլ առաջ մեկ քայլի համար: Իրականում, փորձե՛ք վերլուծել ավելի, քան մեկ քայլ: Վերլուծե՛ք քայլերից յուրաքանչյուրը, որ դուք գտել եք: Եթե կարողանաք երկու կամ երեք, նույնիսկ չորս քայլ առաջ պատկերացնել ձեր քայլերը, կկարողանաք ավելի լավ խաղալ:
