Սկզբնախաղի հիմնական կանոնները։ Թակարդներ։ Մանկական մատ
Սկզբնախաղի հիմնական կանոնները։ Թակարդներ։ Մանկական մատ
Այսօր մենք նորից կանդրադառնանք շախմատային սկզբնախաղերին։ Օր օրի դու արդեն ավելի փորձառու շախմատիստ ես դառնում, բայց ամեն դեպքում դեռ շատ սխալներ ես թույլ տալիս։ Նրանցից մեկը <<մանկական>> մատն է։ Ծնողներդ ու ընկերներդ շատ են ցույց տվել այն քեզ։ Իհարկե, միշտ էլ ցանկալի է արագ հաղթանակի հասնել քո ընկեր-հակառակորդի նկատմամբ։
1. e2 – e4 e7 – e5
2. Թd1 – h5 ձb8 – c6
3. փf1 – c4 ձg8 – f6
4. Թh5 : f7X.
Երբեմն այն ստացվում է, բայց պարտիան նման ձևով սկսելով՝ դու խախտում ես սկզբնախաղի շատ սկզբունքներ։ Եթե հակառակորդդ ուժեղ շախմատիստ լինի, ապա խիստ պատժի կարժանանաս։ Նա անմիջապես կզգա քո սխզբնախաղի թերությունները․ մարտի մեջ վաղ մտնում է Թագուհին, չեն զարգանում մյուս շախմատային ֆիգուրները, Արքան դաշտի կենտրոնում է։
Քանի որ փորձառու շախմատիստին քեզ դժվար թե հաջողվի <<մանկական>> մատ անել, ապա պատրաստվիր նրան, որ Թագուհին ստիպված կլինի երկար ճանապարհորդել։
Սովորենք նոր նշանակություններ․
? – վատ քայլ, ! – ուժեղ քայլ։
Նայենք պարտիա, որտեղ սևերով խաղացող շախմատիստը գիտի ինչպես պաշտպանվել <<մակական>> մատից։
- e2 – e4 e7 – e5 2. Թd1 – h5? ձb8 – c6
Սևերը խաղի մեջ են մտցնում ձիուն և պաշտպանում են е5 զինվորին։
3․ փf1 – c4 g7 – g6
Սպիակ Թագուհու վրա հեշտությամբ հարձակում է իրականացվում։
4․ Թh5 – f3 ձg8 – f6
Խաղի մեջ է մտնում ֆիգուրը և ծածկում «f» գիծը։
5․ Թf3 – b3? . . . Ամեն դեպքում, սպիտակները ցանկանում են գրավել f7 դաշտը։ Ամբողջ երեք քայլ Թագուհին թռչկոտեց դես ու դեն։ Իսկ ահա պաշտպանության են գալիս սև ձիերը։
5. . . . ձc6 – d4! 6. փc4 : f7+ Աe8 – e7. Թb3 – c4 b7 – b5! 8. Թс4 – с5+ Աe7 : f7 9. Թс5 – с3 ձf6 : e4 10. Թc3–d3 d7–d5!
Եկեք հաշվենք մարտի սկզբնախաղի արդյունքները։ Սպիտակ Թագուհին կատարեց տասից յոթ (!) քայլ։ Այդ ընթացքում սևերն իրենց ձիերին բերեցին կենտրոն, մոբիլիզացրեցին ուժերը և ավել ֆիգուր մնացին․ ինչ-որ տեղ անհետացավ սպիտակների փիղը։
Առավելությունը սևերինն է։
Նրանք պատրաստ են շարունակել հաձակումը։ Հետևում է 11․․․փс8–f5 քայլը և е4 ձին հայտնվում է կապանքի մեջ։ Պետք է որ այս պարտիան <<դաս>> լինի <<մանկական>> մատի երկրպագուների համար։
Երեխաները, հատկապես աղջիկները, շատ են սիրում կրկնել հակառակորդի քայլերը։ Գոյություն ունի մի փոքրիկ պարտիա, որը <<թութակության>> դեմ լավ դեղամիջոց է։
- е2 – е4 е7 – е5 2. ձg1 – f3 ձg8 – f6 3. ձf3 : e5 ձf6 : e4? 4. Թd1 – e2 . . .
Սևերը հիմա չեն կարող գնալ 4. . . . Թd8–е7, քանի որ սպիտակները կվերցնեն սևերի ձին, որից հետո սևերի Թագուհին չի կարող վերցնել սպիտակների ձին։
е4-ի ձին ստիպված է լինում անձամբ հեռանալ։ Այս ժամանակ սպիտակների Թագուհին և ձին սևերի զորքի վրա հարձակում են իրականացնում։
4. . . . ձe4 – f6 5. ձe5 – c6+!
Սպիտակների ձին երեք սև ֆիգուրների հարվածի տակ կանգնեց, բայց ընդհանրապես չի վախենում, քանի որ խաղատախտակին թաքնված շախ է․ ձին քայլեց, իսկ շախը տվեց Թագուհին։ Պետք է փրկել սևերի Արքային, բայց այդ դեպքում կզոհվի սևերի գեներալը՝ Թագուհին կամ е7-ում կամ d8-ում։
Մեր հետևած պարտիաներում կան շատ ծուղակներ։ Իսկ ի՞նչ է ծուղակը։ Ենթադրենք նկատում ես, որ հակառակորդդ խաղատախտակին է թողել անպաշտպան ֆիգուր։ Մի՛ շտապիր վերցնել այն։ Հնարավոր է, որ հակառակորդն ինչ-որ բան մտածել է։ Կվերցնես ֆիգուրն ու մատ կլինես։
Շախմատային պարտիան լավ խաղալու համար հետևիր սկզբնախաղի հիմնական սկզբունքներին։
- Աշխատիր արագ զարգացնել ու մարտի մեջ մտցնել ֆիգուրներին։
- Նույն ֆիգուրով մի քանի անգամ քայլ մի՛ արա։
- Ֆիգուրներն այնպես դասավորիր, որ իրար չխանգարեն։
- Առանց անհրաժեշտության պարտիայի սկզբում Թագուհուն մի՛ մտցրու խաղի մեջ։
- Փորձի՛ր հասկանալ յուրաքանչյուր քայլի իմաստը։
- Փորձի՛ր գերազանցել հակառակորդիդ ֆիգուր զարգացնելու հարցում․ կստանաս հարձակման անցնելու լավ հնարավորություններ։
- Սկզբնախաղում զինվորներն առաջ տանելով մի՛ տարվիր։ Հետ կմնաս ֆիգուր զարգացնելուց։
- Փորձի՛ր հսկողություն սահմանել կենտրոնի վրա։
- Մտածի՛ր Արքայի անվտանգության մասին։ Ավելի լավ կլինի նրան ուղարկես անվտանգ տեղափոխության մեջ։
- Հակառակորդի համար <<ծուղակներ>> մի՛ սարքիր, ինքդ կընկնես ծուղակների մեջ և լավ խաղալ չես սովորի։
