Գծային մատ Թագուհով
Գծային մատ Թագուհով
Թագուհին, ինչպես և նավակը, գծային ֆիգուր է։ Այդ իսկ պատճառով այս դեպքում պլանը նույնն է ինչ բոլոր մյուս գծային մատերի դեպքում։
Շախմատային պլան – Ինչպե՞ս Թագուհով մատ անել
- Ընտրել խաղատախտակի անկյունը։ Ընտրում ենք, թե խաղատախտակի որ անկյանն է սևերի Արքան առավել մոտ գտնվում։ Հենց այդ անկյունում էլ կփորձենք մատ հայտարարել Արքային։
- Հեռացնել Արքային։ Թագուհին պետք է պայքարի, որ Արքային մաքսիմալ ձևով հեռացնի խաղատախտակի կենտրոնից դեպի 8-րդ հորիզոնական։
1․ Թd1 – d5 . . .
(«ընտրեցինք», «հեռացրեցինք»)։
3․ Թագուհի – ձի
(Արքայի սահմանափակում)
Խնդիրը կայանում է Արքային վերջին հորիզոնական հեռացնելու մեջ։ Թագուհին մենակ է այս հարցը լուծում։ Միայն շախերով այն չի լուծվի։ Հակառակը, շախերը միայն վնաս կբերեն։ Արքան շախի դեպքում կարող է ընտրել, թե որտեղ է գնալու և ոչ մի կերպ չի պատրաստվում գնալ վերջին հորիզոնական։
Սևերի Արքան չի կարող մոտենալ Թագուհուն և նրան հեռու վանել ինչպես նավակի դեպքում։ Ուշադրություն դարձրու ինչպես է տեղակայված Թագուհին Արքայի համեմատ։ Թագուհին հարձակվում է Արքայի վրա ինչպես շախմատային ձի։
Նա շախեր չի տալիս, բայց ստիպում է Արքային հեռանալ։ Այդ դիրքը կրկնվում է բոլոր հորիզոնականներում, քանի դեռ Արքան չի հայտնվել 8-րդ հորիզոնականում (վերջին)։ Ուր էլ որ գնա Արքան, քայլում է նա արդյոք տվյալ հորիզոնականի վրա, թե անմիջապես անցնում է հաջորդ հորիզոնական, ձի-Թագուհին պարտավոր է անմիջապես հետևել նրան մեզ հայտնի դիրքով։
Դեռ ավելին․ Թագուհին ընդօրինակում է Արքայի քայլը
Արքան աջ, Թագուհին՝ աջ։ Արքան վերև, Թագուհին նույնպես։
1. . . . Թf6 – g6
(<<հետապնդեցինք>>-Արքային մնում է հանձնվել)։
2․ Фd5 – e5 Kpg6 – h6
(Թագուհին, ինչպես ձին, ստիպում է Արքային հանձնվել)։
3. Թе5 – f5 Աh6 – g7
(Արքան պարտադրված է գնալ 7-րդ հորիզոնական)։
4. Թf5 – e6 Աg7 – h7
(Թագուհին անմիջապես անցնում է նոր հորիզոնական)։
5. Թe6 – f6 Աh7 – g8
(Արքան խաղատախտակի կենտրոնում)։
6. Թf6 – e7 Աg8 – h8
Իսկ հիմա ուշադրություն։
Հիմա, եթե Արքան գնա f7 դաշտ, ապա սևերի Արքան այլևս քայլ չի ունենա անելու։ Նման իրավիճակը կոչվում է պատ։ Իհարկե, քեզ պատ անհրաժեշտ չի։
Պատ ստանալով չես հաղթում, այլ պարտիան ավարտվում է ոչ-ոքի, քանի որ շախմատային պարտիայի հիմնական պայմանը՝ Արքային մատ անել, իրագործված չի։ Այդ իսկ պատճառով, նման դիրքերում պետք չի շտապել և անպայման անհրաժեշտ է Արքային երկու դաշտ թողնել։
4․ Մուտք-ելք։ Մենք թողել ենք երկու դաշտ սևերի Արքայի համար, որպեսզի Արքան շարժվելու հնարավորություն ունենա։ Ուստի պատից այլևս պետք չի վախենալ, և սպիտակներն անցնում են պլանի վերջին մասին։
5, Մոտեցնել սեփական Արքային։ Քանի դեռ սևերի Արքան հետուառաջ է վազում երկու վանդակներով, սպիտակները նրան են մոտեցնում իրենց Արքային և կանգնեցնում միմյանց դիմաց։
7. Աe1 – e2 Աh8 – g8 (մուտք)
8. Աe2 – e3 Աg8 – h8 (ելք)
9. Աe3 – e4 Աh8 – g8 (մուտք)
10. Աe4 – f5 Աg8 – h8 (ելք)
11. Աf5 – g6 Աh8 – g8 (մուտք)
Այժմ սպիտակների Թագուհին ունի ընտրության հնարավորություն։ Ինչպիսի՞ մատ հայտարարել։ Անշուշտ, ամենալավը կլինի մատը, որտեղ Թագուհին հայտնվում է երկու Արքաների միջև։ Թագուհին հարձակվում է սևերի Արքայի վրա, վերցնում է բոլոր դաշտերը․ իսկ սպիտակների Արքան պաշտպանում է իր Թագուհուն։
12. Թe7 – g7# (d8, e8)
Փորձի ձեռք բերման արդյունքում դու արդեն ամբողջ դաշտով մեկ չես ընկնի հակառակորդի Արքայի հետևից, այլ կօգտագօրծես 2-րդ կետը՝ <<հեռացնել>>։
Օրինակ, հնարավոր էր խաղալ 3. Թe5–g3, փոխել հարձակման ուղղությունը դեպի «g» ուղղահայաց։ Այդ դեպքում մատն ավելի արագ տեղի կունենա։
3. Թe5 – g3 Աh6 – h5
Կարելի է ավելի կարճացնե մեր ուղին, եթե սեփական Արքայով չվազել հակառակորդի Արքայի հետևից, այլ նրան ստիպել գալ։
4. Թg3 – g7! Աh5 – h4
5. Թg7 – g6 Աh4 – h3
6. Թg6 – g5 Աh3 – h2
7. Աе1 – f2 . . .
Սևերի Արքան ստիպված է անձամբ գնալ հանդիպման։
7. . . . Աh2 – h1
8. Թg6 – g1#
Այսօր մենք միասին սովորեցինք Թագուհով մատ հայտարարել միայնակ Արքային։ Արի տետրիդ մեջ գրենք շախմատային պլանի բոլոր մասերը․
- Ընտրել խաղատախտակի անկյունը,
- Հեռացնել հակառակորդի Արքան։
- Հակառակորդի Արքայի համար երկու վանդակ թողնել, մուտքի ու ելքի համար։
- Մոտեցնել սեփական Արքային։
