Քո առաջ վերջնախաղն է՝ Արքան ու զինվորն ընդդեմ Արքայի։ Բայց ամեն ինչ այնքան էլ պարզ չէ։ Անհրաժեշտ է իմանալ՝ ինչպես խաղալ։ Այլապես հաղթանակի փոխարեն կստանանք ոչ-ոքի կամ չիմացության պատճառով դու կկորցնես պարտիան փրկելու հնարավորությունը։ Տեսե՞լ ես արդյոք վագոններով շոգեքարշ։ Կարո՞ղ է արդյոք վագոնը մենակ, առանց շոգեքարշի հասնել կայարան։ Իհարկե՝ ոչ։
Սպիտակները չեն կարող առաջ գնալ Արքայով, քանի որ սևերի Արքան նայում է հայելու մեջ և հակառակորդի Արքայից խլում c5, d5, e5 դաշտերը։
Եթե խոսենք շախմատային լեզվով, ապա սևերի արքան զբաղեցնում է ուղիղ ընդդիմություն։
Ինչպես տանուլ չտալ շախմատային վերջնախաղը
Պատկերացնենք, որ սպիտակների Արքան շոգեքարշ է, իսկ սպիտակ զինվորը՝ վագոն։ Սպիտակները չեն հասցրել ռելսեր դնել շոգեքարշ-Արքայի համար։
Ստիպված է լինում առաջ գնալ վագոն-զինվորը, իսկ դա սպիտակների համար նպատակահարմար չէ։ Սևերի Արքան սպիտակ զինվորին չի թողնի հասնել կայարան։
Վագոնը չի կարող շոգեքարշից առաջ գնալ։
Սևերը ճիշտ խաղով կարող են հասնել ոչ-ոքիի։ Ընդամենը անհրաժեշտ է հետևել երեք կանոնի․
Նայենք այս բոլորը գործնականորեն։
1․ e4 – e5+ Աd6 – e6 (կանոն 1-ին)
Զինվորին բաց չենք թողնում։
2. Աd4 – e4 Աe6 – e7 (կանոն 2-րդ)
Հեռանում ենք ռելսերից։
3. Աe4 – f5 Աe7 – f7 (կանոն 3-րդ)
Արքային բաց չենք թողնում – նայում ենք հայելու մեջ։
4. e5 – e6+ Աf7 – e7
(կանոն 1-ին)
5. Աf5 – e5 Աe7 – e8
(կանոն 2-րդ)
6. Աe5 – d6 Աe8 – d8
(կանոն 3-րդ)
7. e6–e7+ Աd8–e8 (կանոն 1-ին)
8. Աd6–e6 պատ
Եթե ոչինչ չշփոթես, ապա այսպիսի վերջնախաղում անպայման կհասնես ոչ-ոքիի։ Ուշադրություն դարձրու մի հետաքրքիր առանձնահատկության․ եթե զինվորը դուրս է գալիս 7-րդ կամ 2-րդ հորիզոնական շախով, ապա ստացվում է ոչ-ոքի, եթե առանց շախի, ապա՝ ավելի ուժեղը հասնում է հաղթանակի։
Ինչպես հաղթանակի հասնել շախմատային վերջնախաղում
Շոգեքարշը ռելսերով գնում է վագոնից առաջ
Խաղատախտակի վրա հայելի է։ Սևերի Արքան կանգնում է սպիտակ Արքայի ճանապարհի վրա, նայում է հայելու մեջ և նրան առաջ չի թողնում։ Սևերի Արքայի քայլից հետո հայելու արքայական արտացոլումն անհետանում է և սպիտակների Արքան առաջ գնալու տեղ է ստանում։Եվ ահա սպիտակները հասնում են հաղթանակի։
Նորից երեք կանոն։
1. . . . Աd6 – е6
(կանոն1-ին) 2. Աd4 – c5 . .
Այն բանից հետո, երբ սևերի Արքան մի կողմ է գնում, սպիտակ Արքան առաջ գնալու հնարավորություն է ձեռք բերում։ Բայց «с5»-ը (գաղտնի դաշտ!), Արքան հսկողության տակ է վերցնում ռելսերը՝ 3 վանդակ մինչև d6-ը։
2. . . . Աe6 – d7
(կանոն 2-րդ) 3. Աc5 – d5 . . .
Սպիտակ Արքան, տեսնելով հակառակորդի Արքային զինվորին ուղղահայաց, պետք է անմիջապես վերադառնա ռելսերին, որպեսզի ասի <<Հեռացիր իմ ճանապարհից>>։
3. . . . Աd7 – c7
(կանոն 1-ին) 4. Աd5 – e6 Աc7 – d8
(կանոն 2-րդ) 5. Աe6 – d6 Աd8 – e8
Քանի որ Արքան հաստատուն կանգնեց ռելսերի վրա, սպիտակներն ունեն ժամանակ զինվորին մոտեցնելու։
(կանոն 3-րդ) 6. d3 – d4 Աe8 – d8
(կանոն 3-րդ) 7. d4 – d5 Աd8 – c8
(կանոն 1-ին) 8. Աd6 – e7 Աc8 – c7
Շոգեքարշ-Արքան թողնում է վագոն-զինվորին և գնում է մինչև կայարան, քանի որ բոլոր դաշտերը (d6, d7, d8) հսկողության տակ են։
9. d5 – d6+ Աc7 – c8
10. d6 – d7+ Աc8 – c7
11. d7 – d8Թ+
Ուշադրություն դարձրեք, որ այսպիսի վերջնախաղում ոչ մի կողմը սխալվելու իրավունք չունի։
Ընդամենը մեկ ոչ ճիշտ քայլ, և հակառակորդն արդեն նայում է հայելու մեջ։
Անմիջապես զինվորին ճանապարհ չհարթեցիր՝ չես հարթի երբեք։