Այսօր դու կսովորես, թե ինչպես պետք է իրենց պահեն շախմատային բանակի հասարակ զինվորները։ Ութ սպիտակ և ութ սև զինվոր․ նրանք շատ են, սակայն ամենաթույլ ֆիգուրներն են։ Ճիշտ է, եթե զինվորները միավորվում են և սկսում են առաջ շարժվել, ապա նրանց զորքի հետ ամենաուժեղ ֆիգուրներն անգամ չեն կարող գործ ունենալ։
Յուրաքանչյուր զինվորի համար կա խաղադաշտում տեղաշարժվելու հինգ կանոն։ Խաղատախտակին դնենք մի քանի սպիտակ և սև զինվոր։
Զինվորիկները քայլում են
Սպիտակները շարժվում են 2-րդ հորիզոնականից դեպի 8-րդ հորիզոնական։ Սև զինվորները գալիս են սպիտակներին ընդառաջ 7-րդ հորիզոնականից դեպի 1-ին հորիզոնական։ (Սպիտակների քայլերը խաղատախտակի վրա գրվում են ձախից, իսկ սևերինը՝ աջից։)
1. e5 – e6 h4 – h3
2. e6 – e7 h3 – h2
Եթե զինվորը դեռ քայլ չի կատարել ու կանգնած է 2-րդ կամ 7-րդ հորիզոնականի վրա, ապա իր առաջին քայլը նա կարող է կատարել և՛ մի վանդակ առաջ գնալով, և՛ երկու վանդակ առաջ գնալով։
1․b2 – b4 b7 – b5
2. d2 – d4 g7 – g5
3. с2 – с4 с7 – с5
Բոլոր զինվորներն իրենց առաջին քայլը կատարելիս կարող են երկու վանդակ առաջ քայլել։
<<Զ>> տառը (զինվոր) քայլից առաջ չի գրվում։
Զինվորները հաճախ ընկնում են դեմ դիմաց (օրինակ е7 և е6 զինվորները)։ Նրանք ստիպված են մնալ այդպես մինչև նրանց ուղին ազատվի։
Եթե զինվորն իր ճանապարհի վրա հանդիպում է խաղաքարերից որևէ մեկին, նա այլևս չի կարող առաջ շարժվել։
Զինվորները ֆիգուր են վերցնում անկյունագծով՝ մի վանդակ։
Տեսեք e2-ի սպիտակ զինվորին և d3-ի սև զինվորին։ Սպիտակների կողմից քայլ անելիս կստացվի․
1․e2 : d3,
Իսկ սևերի քայլի դեպքում՝
1. . . . d3 : e2.
(Շախմատային քայլերը գրանցելիս «1»-ից հետո դրվող երեք կետը նշանակում է, որ քայլը սևերինն է։)
Նման ձևով կարող են խաղալ նաև a – b, b – c, f – g զինվորների զույգերը։
Նայենք b5 և b6 զույգին։ Նրանք դեմ դիմաց դուրս եկած զինվորներ են։ Սակայն նրանց ընձեռնվել է առաջ շարժվելու հնարավորություն՝ հակառակորդի զինվորը վերցնելու շնորհիվ։
Շախմատային զինվորները արիաբար գնում են առաջ։ Եկեք հարցնենք <<Ինչի՞ համար>>։ Ճանապարհ ընկնելով՝ յուրաքանչյուր զինվոր երազում է հասնել մինչև վերջ ու դառնալ գեներալ։ Իհարկե, զինվորը երազում է դառնալ թագուհի, բայց կարող է նաև հագնել ոչ այդքան <<բարձր>> ուսադիրներ։ Այդ սխրանքի համար զինվորին տալիս են այնպիսի կոչում, ինչպիսին ինքն է ուզում։ Նայեք խաղատախտակին։ Ցանկացած զինվոր կարող է բարձրացնել իր կոչումը։
Երբ զինվորը հասնում է վերջին հորիզոնական, նա դառնում է նույն գույնի ցանկացած այլ ֆիգուր՝ բացի Արքայից։
Այդ ժամանակ զինվորը հեռացվում է խաղադաշտից և նրա փոխարեն դրվում է նոր ֆիգուրը։
1. b7 – փb8 c2 – ձc1
(b7 : Թc8) (c2 : Թd1)
2. f6 – f7 h3 – h2
3. f7 – նf8 h2 – փh1
(f7 : Թg8) (h2 : փg1)։
Քայլը գրանցելուց հետո սկսում ենք գրել նոր ֆիգուրի անունը․
Զինվոր b7-ը գնաց b8 – թագուհի․ b7 – Թb8
Զինվոր C2-ը խփում է d1-ի ձիուն․ C2 : ձd1
Ի՞նչ ես կարծում, քանի՞ նույն գույնի Թագուհի կարող է լինել խաղադաշտում։
Պարզվում է, որ 9-ը (8 Թագուհի կարող են դառնալ զինվորները և մեկն էլ իր Թագուհին։ Կհիշեք այս մասին, այնպես չէ՞)։
Եթե 2-րդ կամ 7-րդ հորիզոնականներում կանգնած զինվորը անմիջապես երկու քայլ առաջ է գալիս՝ անցնելով այն վանդակի վրայով, որը հակառակորդի զինվորը հարվածի տակ է պահել, ապա վերջինս կարող է վերցնել նրան։
Կանոնը գործում է միայն մի քայլ։
Պատկերված խաղատախտակում ցույց է տրված, թե ինպես է տեղի ունենում այն։
1-ին մասում զինվորը կանգնած է 7-րդ հորիզոնականում և ցանկանում է միանգամից 2 վանդակ առաջ գնալ։
1. . . . g7 – g5;
2-րդ մաս – սպիտակ զինվորը ցանկանում է վերցնել սև զինվորին,
3-րդ մաս – ինչ տեղի ունեցավ զինվորին վերցնելուց հետո
2. h5 : g6;
Ներքևի խաղատախտակում դուք տեսնում եք е3 դաշտը, որն ուզում է հաղթահարել e2-ում գտնվող սպիտակ զինվորը և մի զույգ <<սոված>> սև զինվորներ ՝ d4, f4, երազում են ուտել նրան։ Սպիտակներին խորհուրդ չի տրվում խաղալ․
1. e2 – e4, քանի որ d4, f4 զինվորները կարող են նրան վերցնել․
1. . . . f4 : e3 (d4 : e3).