Շախմատի դիրքային տարրերը. ֆիանկետտո փղի փոխանակությունը
Շախմատի դիրքային տարրերը. ֆիանկետտո փղի փոխանակությունը
Շախմատում դիրքային պայքարը հիմնված է փոքր առավելությունների միասնության վրա: Կան մի քանի էլեմենտներ, որոնք շախմատիստը պետք է հաշվի առնի` խաղն իր օգտին անհավասարակշիռ դիրքի բերելու համար: Այդ էլեմենտները բավականին հայտնի են` զինվորային կառույց, փղերի զույգ, թույլ դաշտեր, խաղաքարերի համագործակցություն, արքայի անվտանգություն և այլն: Միգուցե սա շատ պարզ հնչի, սակայն ամեն ինչ բարդանում է, երբ այս էլեմենտները բախվում են միմյանց որոշակի դիրքերում: Շախմատիստը պետք է կարողանա ճիշտ գնահատել, թե որ էլեմենտն առավելագույն ազդեցություն ունի դիրքի վրա և գործել դրան համապատասխան: Այսօր կցուցադրենք մի քանի օրինակ, որտեղ ֆիանկետտո փիղը գնում է փոխանակության ձիու դիմաց` հակառակորդի զինվորային կառույցը ժամանակավոր քայքայելու համար: Այս ռազմավարությունը փորձառու շախմատիստներին ծանոթ է, բայց սկսնակների համար սա այնքան էլ հետաքրքիր հնարավորություն չէ:
Նշենք,որ ֆիանկետտո փղերն այն փղերն են, որոնք զարգանում են թագուհու կամ արքայական թևերից որևէ մեկում։
Երբ զարգացած փիղն անհետանում է, արքայի անվտանգությունն անմիջապես խաթարվում է: f6 և h6 (f3 և h3) դաշտերը զբաղեցնող փիղն այլևս այնտեղ չէ, և, հետևաբար, հակառակորդը կարող է հարձակում սկսել արքայի դեմ: Դա կախված է շախմատիստի հմտություններից և գնահատելու կարողությունից` արդյո՞ք հակառակորդի զինվորային կառույցին հասցրած վնասը ռիսկային է։
Այժմ եկեք դիտարկենք հետևյալ տրամագրերը`
Դոմինգես - Նակամուրա, Վեյկ ան Զե, 2004
Այստեղ ամերիկացի գրոսմայստերն ուժեղ քայլ խաղաց` 13… Bxc3!` սպիտակների կառուցվածքում կրկնապատկված զինվորներ ստեղծելով: Ակնհայտորեն, իրենց արքայական թևը կորցրեց հիմնական պաշտպանին, բայց հակահարվածն արժանի փոխհատուցում տվեց: Թույլ c4 զիվորը դարձավ թիրախ և c5 դաշտը` ուժեղ հենակետ սևերի ձիու համար: Նակամուրան ճիշտ գնահատեց, որ սպիտակների խաղաքարերն այնքան էլ ակտիվ չեն իր արքայի դեմ հարձակում ստեղծելու համար: Խաղն ավարտվեց ոչ-ոքի արդյունքով, բայց սևերը հիանալի հնարավորություններ ունեին:
Ռոտշտեյն – Կեբալո, Մոնտպելլիեր,1996
Այս խաղը սիցիլիականի վիշապ տարբերակից է: Իր վերջին քայլով` 12… Ձd7, սևերը նպատակ ունեին կենտրոնում խաղ սկսելու՝ Nd4 կամ Nc5, սակայն կար երրորդ միտքը, որը սպիտակները թերագնահատեցին, երբ պատասխանեցին 13. Rfd1: Այդ քայլն էր 13… Bxc3` ժամանակավորապես թուլացնելով սպիտակների զինվորային կառուցվածքը և ստեղծելով անբարենպաստ իրավիճակ նրանց համար, որում, եթե նրանք չկարողանան հարձակվել սևերի արքայի վրա, դիրքը ռազմավարական տեսնակյունից պարտված կլինի: Շնորհիվ սակավ խաղաքարերի` սպիտակների համար դժվար է պահել նախաձեռնությունը, մինչդեռ սևերի պլանը շատ պարզ է` հարձակվել սպիտակների թուլությունների վրա c ուղղաձիգով:
Իվանչուկ-Թիմման, Տիլբուրգ,1990
Դիրքն առաջ է եկել անգլիական սկզբնախաղի հիմնական շարքից: Սպիտակները բավականին խոստումնալից դիրք են ձեռք բերել: Նրանց խաղաքարերը ներդաշնակորեն դասավորված են` սևերի թագուհու թևում լարվածություն պահելով: Դուք պետք է որ արդեն ծանոթ լինեք փղի փոխանակությանը` c6 ձիու դիմաց` սևերի զինվորային կառուցվածքը ջախջախելու համար: Եվ զարմանալի չէ, որ Իվանչուկն այստեղ խաղաց 15. Bxc6!` ձեռք բերելով ուժեղ նախաձեռնություն թագուհու թևում:
Ներկայացնելով այս օրինակները` հույս ունենք, որ որոշակի գիտելիքներ ձեռք բերեցիք ֆիանկետտո փղի փոխանակության վերաբերյալ: Իմանալով այս ամենը` դուք ոչ միայն կկարողանաք իրագործել այն խաղատախտակի վրա, այլև խուսափել դրանից:
