Շեղում
Շեղում
Շեղումը հիմնական տակտիկական հնարքներից մեկն է, որը ստիպում է հակառակորդի խաղաքարին լքել բարենպաստ դաշտը՝ շեղվելով իր նպատակակետից։ Շատ դեպքերում նման արդյունքի հասնելու համար պետք է դիմել զոհաբերությունների՝ հաշվի առնելով, որ վերջնական նպատակը բերում է ավելի մեծ առավելություն։ Դիտարկենք մի քանի օրինակ տվյալ հնարքը ավելի լավ հասկանալու համար։
Տրամագիր 1-ում սևերի փղի նպատակը c7 դաշտի հսկումն է, որպեսզի սպիտակների զինվորը չփոխարկվի թագուհու։ Փղին այդ նպատակակետից շեղելու համար սպիտակները 1․Փc3 քայլով զոհաբերում են իրենց փիղը՝ այսպիսով պարտադրելով սևերի փղին լքել b8-h2 կարևոր անկյունագիծը և կորցնել հսկողությունը c7 դաշտի նկատմամբ։ 1․․․Փxс3 քայլին հետևում է 2․c7, և սպիտակները առանց որևէ խոչընդոտի զինվորը փոխարկում են թագուհու։
Տրամագիր 2-ում սևերը փորձում են d2-ի զինվորը փոխարկել թագուհու, սակայն Աe2 քայլին սպիտակները Ձc3 քայլով հսկում են d1 դաշտը և կանգնեցնում զինվորի առաջխաղացումը։ Սպիտակների ձիուն նպատակակետից շեղելու համար սևերը դիմում են զոհաբերության Ձa3+ քայլով։ Այժմ սպիտակները ստիպված են վերցնել ձին, ինչին հետևում է Աe2 և d2-ի զինվորը փոխարկվում է թագուհու։
Տրամագիր 3-ում խաղը շարունակվում է հետևյալ կերպ․ 1․ Փxb7 Թxb7 2. Թd5։ Վերջին քայլով սպիտակները ցանկանում են շեղել սևերի թագուհուն e7 փղի պաշտպանությունից և 2… Թxd5-ին հետևում է միջանկյալ 3․Ձxe7+ քայլը, որով սպիտակները կրկնակի հարվածով շահում են սևերի փիղը։ Իսկ եթե սևերը փորձեն խուսափել թագուհիների փոխանակությունից 2․․․ Ձc6 քայլով, ապա սպիտակները 3.Թxc6 քայլով կհասնեն նյութական առավելության, քանի որ 3․․․Թxc6-ին հետևում է 4.Ձxe7+ կրկնակի հարված:
Շեղման տակտիկան կարելի է օգտագործել նաև խաղի հիմնական նպատակի՝ հակառակորդի արքային մատ հայտարարելու համար։
Տրամագիր 5-ում սպիտակները սևերի թագուհուն f8 և h8 դաշտերի հսկողությունից շեղելու համար կատարում են 1․Թg6 քայլը։ Այժմ 1․․.Թxg6-ին 2․Նh8+ -ից հետո սպիտակները մի քանի քայլից մատ կհայտարարեն սևերին։ Իսկ այլ քայլերի դեպքում սպիտակները կհասնեն նյութական առավելության՝ շահելով սևերի նավակը կամ թագուհին։
Այսպիսով շեղման տակտիկան իրագործելու համար նախ պետք է հասկանալ դիրքի կարևորագույն նպատակը և դրան խանգարող հանգամանքը, այնուհետև փորձել վերացնել այդ խոչընդոտը։
