Դիրքային շախմատ: Բաց ուղղաձիգների կարևորությունը
Դիրքային շախմատ: Բաց ուղղաձիգների կարևորությունը
Այսօրվա նյութը թույլ կտա մեզ ավելի լավ հասկանալ, թե ինչպես կարելի է միջնախաղերում օգտվել բաց ուղղաձիգերից: Շախմատ սովորելու հենց առաջին պահից սկսած մեզ ասում են, որ պետք է նավակներով վերահսկողության տակ վերցնել բաց ուղղաձիգերը: Սակայն, դա այնքան էլ հեշտ չէ, ինչպես թվում է:
Կան բազմաթիվ օրինակներ, երբ փորձառու շախմատիստներին չի հաջողվել ճիշտ օգտագործել բաց ուղղաձիգերը` թույլ տալով հակառակորդին դիմադրել և վերցնել ծանր խաղաքարերը: Հակառակ օրինակներ ևս լինում են, երբ շախմատիստները թույլ են տալիս իրենց հակառակորդներին վերահսկողության տակ վերցնել ուղղաձիգը առանց որևէ դիմադրության:
Ինչպե՞ս կարող է այդպես լինել, երբ սա շատ պարզ ու հիմնարար գաղափար է: Սակայն, երբեմն այդ հիմնարար գաղափարներին հետևելն այնքան էլ հեշտ չէ, և ճիշտ որոշում կայացնելու համար անհրաժեշտ է ճիշտ գնահատել ամեն մի դիրքը:
Առաջին հարցը, որ պետք է պարզաբանել, այն է, թե ինչումն է կայանում բաց ուղղաձիգի վերահսկողության կարևորությունը: Բաց ուղղաձիգերը կարող են դրական արդյունք տալ, եթե վերահսկողության տակ են հակառակորդի դիրքի գլխավոր դաշտերը: Սովորաբար, այս դաշտերը գտնվում են 6-րդ, 7-րդ և 8-րդ շարքերում: Շատ հաճախ կարելի է վերահսկել բաց ուղղաձիգը, սակայն օգուտ չունենալ դրանից: Դա պատահում է այն պարզ պատճառով, որ, վերահսկելով ուղղաձիգը, դուք չեք կարողանում շահագործել այդ գլխավոր դաշտերը:
Այս դաշտերից (6-րդ,7-րդ և 8-րդ շարքերը) յուրաքանչյուրը կարող է տարբեր արժեք ունենալ խաղի տարբեր փուլերում: Օրինակ, նավակով վերջնախաղի ժամանակ 7-րդ շարքի վերահսկումն իրենից մեծ առավելություն է ներկայացնում, մինչդեռ միջնախաղում թշնամու նավակի ցանկացած ներխուժում այս շարքեր, իհարկե, այնքան էլ հաճելի չէ:
Եկե՛ք այժմ տեսնենք, թե ինչպես հակառակորդներից մեկը վերահսկողության տակ է վերցնում բաց ուղղաձիգը խաղի տարբեր փուլերում:
Հարձակում`
Սպիտակները առաջ են խաղաքարերի զարգացման մեջ, և d5 զինվորը կարողանում է սահմանափակել սև խաղաքարերի ակտիվությունը: Սակայն, ժամանակն է հստակ քայլերի գնալ, նախքան սևերը կվերականգնեն իրենց դիրքը` խաղալով Ձa6-b4: Վերը ներկայացված դիրքում սպիտակները խաղացել են 18.Նae1! , ստեղծելով 19.Ձe4-Ձd6 մահացու սպառնալիք:
Սևերը շարունակում են 18...Նxe1` թույլ տալով սպիտակներին հսկողության տակ վերցնել E ուղղաձիգը, բայց հուսալով արագ ավարտին հասցնել զարգացումը 19.Նxe1 Ձa6 քայլից հետո: Սակայն, սպիտակները գտան մեկ այլ ուժեղ ռեսուրս` 20.d6!, և ձեռք բերեցին մեծ առավելություն, քանի որ սևերի համար դժվար կլինի կանխել 21.Նe7! : Հարկ է նշել, որ առանց 20.d6 քայլի սպիտակների դիրքն այնքան էլ բարեհաջող չէր լինի: Տեսե՛ք այս խաղի մանրամասները ստորև`
Ֆիեր, Ա.-Ռամբալդի, Ֆրանչեսկո
48-րդ Բիլ Մաստեր, Բիլ 2015 1-0
Վերջնախաղում`
Երբ կողմերից մեկը վերահսկում է խաղում առկա ՄԻԱԿ ԲԱՑ ՈՒՂՂԱՁԻԳԸ, նշանակում է, որ այս առավելությունը երկար կտևի: Վերը ներկայացված տրամագրում դիրքը գրեթե հավասար է, սակայն սպիտակների կողմից վերահսկվող D ուղղաձիգը հանդիսանում է առանցքային գործոնը: Նրանց հաջորդ քայլը պետք է լինի առկա իրավիճակի ամրապնդումը` 19.Նd2! քայլով: Երբ այս պլանն արդեն իրագործված է, սպիտակները շարունակում են բարելավել մյուս դիրքերը ևս, մինչև մուտք կգործեն դեպի բարենպաստ վերջնախաղ:
Սիմագին, Վլադիմիր-Կոտով, Ալեքսանդր
Մոսկվա 1945 1-0
Միջնախաղում`
Վերը ներկայացված դիրքը պատկանում է Անդերսսոնի և Կնաակի միջև 1974 թ.-ին Կուբայում տեղի ունեցած խաղին : Սպիտակները մի փոքր առավելություն ունեն սևերի նկատմամբ, քանի որ խաղաքարերն ավելի ակտիվ են: Սակայն սևերը սպառնում են խաղալ Նd8 և փոխանակություններ իրականացնելով պարզեցնել դիրքը։ Անդերսսոնը խաղաց 16.Թf4!?` h6 և c7 դաշտերը աչքի տակ պահելու համար: Սևերը լավագույնս չարձագանքեցին և թույլ տվեցին սպիտակներին կրկնապատկել նավակները d ուղղաձիգի վրա, ինչը նրանց որոշիչ առավելություն տվեց:
Անդերսսոն, Ուլֆ-Կնաակ, Ռայներ
Կապաբլանկա հուշամրցաշար, A Կամագուեյ 1974 1-0
Ավելի լավ շախմատիստ դառնալու համար անհրաժեշտ է ընդհանուր լավ պատկերացում կազմել շախմատի մասին։
Երբեմն այնքան շատ ենք տարվում խելահեղ միջնախաղեր խաղալով, որ մոռանում ենք կիրառել հիմնական գաղափարները, օրինակ` կրկնապատկել նավակները բաց ուղղաձիգի վրա: Հուսանք՝ այս երեք խաղերը հետաքրքիր էին, և այժմ ձեզ համար ավելի հեշտ կլինի օգտվել բաց ուղղաձիգի առավելությունից:
