Այսօր կխոսենք այն մի քանի միֆի մասին, որոնց շատերն են հավատում:
Կարո՞ղ են գրոսմայստերները 25-30 քայլ առաջ հաշվել: Արդյո՞ք տարիքով շախմատիստներն ավելի ուժեղ են: Արդյո՞ք շախմատը զուտ մտավոր խաղ է: Ահա այս և մի շարք այլ հարցերի պատասխաններին է վերաբերում այօրվա մեր նյութը:
Շատերի կարծիքով շախմատ խաղում են տարիքով մարդիկ, և, հետևաբար, այդ տարիքով շախմատիստներն ավելի ուժեղ են: Միգուցե սա ճիշտ լիներ մի քանի տասնամյակ առաջ: Բայց մեր օրերում, երբ 13 տարեկանում կարելի է հասնել գրոսմայստերի կոչման, այս մոտեցումն այնքան էլ տեղին չէ: Ընդհանուր առմամբ, ոչ մի կոնկրետ կապ չկա տարիքի և ուժեղ շախմատ խաղալու միջև: 10 տարեկան շախմատիստը կարող է ունենալ 2200 վարկանիշային միավոր և ավելի ուժեղ լինել շատ ավելի մեծ տարիքով շախմատիստներից:
Որպես եզրակացություն` կարելի է ասել, որ տարիքով շախմատիստներն ամենուժեղները չեն: Իրականում, աշխարհի 10 ամենաուժեղ շախմատիստները մոտ 30 տարեկան են, մինչդեռ աշխարհի չեմպիոնը` 25:
Շատերն են հավատում, որ շախմատի վարպետներն ընդունակ են 25-30 քայլ առաջ հաշվել դիրքերը: Սա մոտ է իրականությանը, երբ խոսք է գնում պարզ դիրքերի մասին քիչ քանակությամբ խաղաքարերի պարագայում: Բայց, ընդհանուր առմամբ, նույնիսկ ամենաուժեղ շախմատիստներն ընդունակ չեն այդ աստիճան խորը հաշվել քայլերը:
Մագնուս Կարլսենը պնդում է, որ «տեսնում» է 15, երբեմն 20 քայլ: Սա հավանաբար մարդու համար քայլերը հաշվելու առավելագույն խորությունն է: Խորը հաշվարկ անելու խնդիրը կայանում է նրանում, որ դուք ստիպված եք հաշվի առնել ոչ միայն ձեր քայլերը, այլև հակառակորդի պատասխան քայլերը, ստիպված եք հաշվել ոչ թե մի տարբերակի 15 քայլը, այլ 3-4 տարբերակ, և ընտրել լավագույնը:
Շատերը հավատում են, որ շախմատը զուտ մտավոր մրցակցություն է, որի հետ ոչ մի առնչություն չունի ֆիզիկական պատրաստվածությունը: Նրանցից շատերը կզարմանան, երբ իմանան, որ ուժեղ շամատիստները կանոնավոր մարզվում են` քաշային մարզումներ, լող, ակտիվ սպորտաձևեր և այլն: Ինչո՞ւ են նրանք զբաղվում սպորտով: Ինչպես ասել է բոլոր ժամանակների ուժեղագույն շախմատիստներից մեկը` Բոբբի Ֆիշերը, «մեր մարմինը պետք է լավ վիճակում լինի: Ձեր շախմատն իրեն դրսևորում է այնպես, ինչպես ձեր մարմինը: Դուք չեք կարող բաժանել ձեր միտքը մարմնից»: Պարզապես հնարավոր չէ լավ շախմատ խաղալ, կենտրոնանալ խաղի վրա 6-7 ժամ, եթե ձեր մարմինը ֆիզիկապես պատրաստված չէ, քանի որ սխալներ թույլ կտաք, և խաղը կավարտվի պարտությամբ:
Շատերը հավատում են, որ շախմատիստներն ավելի ուժեղ են, քան համակարգիչները: Այս մոտեցումը կարող են ճշմարիտ լինել մինչև 1997 թվականը, երբ Deep Blue համակարգչային ծրագիրը հաղթեց այդ ժամանակ աշխարհի չեմպիոն Գարրի Կասպարովին: Այդ ժամանակից ի վեր համակարգչային ծրագրերն ավելի են ուժեղացել և ունեն ավելի քան 3350 վարկանիշային միավոր: Համեմատության համար կարելի է ասել, որ ամենաուժեղ շախմատիստներն ունեն մոտ 2850 միավոր, և այդ 500 միավորի տարբերությունը ենթադրում է, որ համակարգիչները 95% դեպքերում կհաղթեն պարտիաները, ինչը նշանակում է 10-ից 9 խաղերում հաղթանակ տանել:
Շատերը հավատում են, որ, ինչպես դոմինոյի և ևս մի քանի խաղի դեպքում, շախմատում ևս մեծ նշանակություն ունի բախտը: Սակայն, սա այդ դեպքը չէ: Միայն երբեմն սկսնակների խաղերում կարելի է ասել, որ բախտը որոշիչ էր: Օրինակ, շախմատիստներից մեկը սխալմամբ զոհաբերում է խաղաքարը կամ բաց է թողնում մատի հնարավորությունը: Ավելի բարձր մակարդակներում բախտը շատ չնչին դեր է խաղում: Գիտե՞ք, թե ինչ են ասում: Ասում են, թե ուժեղ շախմատիստները միշտ էլ բախտավոր են: