Այսօր մենք կխոսենք այն 14 ամենակարևոր սկզբնախաղի մասին, որ յուրաքանչյուր շախմատիստ, անկախ իր մակարդակից, պետք է իմանա խաղալ: Ստորև ներկայացված օրինակաները խաղացել են աշխարհի ամենաուժեղ շախմատիստները, սակայն, դա չի նշանակում, որ դուք պետք է լինեք Կասպարով Թագուհու Գամբիտ խաղալու համար, կամ Կրամնիկ Կատալոնական խաղալու համար: Ուսումնասիրելով այս օրինակաները՝ դուք կկարողանաք ավելի լավ խաղալ սկզբնախաղերը` անկախ ձեր մակարդակից:
Արքայի հին հնդական պաշտպանությունը մնում է սպիտակների 1.d4-ի դեմ հաղթանակի համար խաղալու հիմնական զենքերից մեկը: Այս ամենատարածված պաշտպանությունն ունեցել է իր անկումներն ու վերելքները ժամանակակից պատմության պրակտիկայում: Այն դարձավ շատ ավելի ընդունված 50-ականների ընթացքում` այնպիսի շախմատիստների շնորհիվ, ինչպիսիք են Բրոնշտեյնը, Գելլերը և Գլիգորիկը:
Նախքան ներկայացնելը, մի հարց հղենք այս հոդվածի ըմբռնման համար` «Ո՞րն է Կարլսբեդի զինվորային կառուցվածքը»: Այս հասկացությունը վերաբերում է այն զինվորային կառուցվածքին, որն առաջ եկավ թագուհու գամբիտի փոխանակման տարբերակում, ինչն իր դեբյուտն ունեցավ Կարլսբադում, 1923-ին:
3. Բենկոյի գամբիտ
Բենկոյի գամբիտը (երբեմն կոչվում է նաև Վոլգա գամբիտ) ժամանակակից պրակտիկայում 1.d4-ի դեմ ամենաընդունված տարբերակն է: Այն երկրորդ շախմատիստին հնարավորություն է տալիս տակտիկական էլեմենտների միջոցով ձևավորել ռազմավարական մարտ, որը շատ հաճախ հաջողությամբ է պսակվում: Չնայած, որ այս սկզբնախաղը բարձր մակարդակներում երբեք էլ զենք չի համարվել, այնուամենայնիվ շատ շախմատիստներ, ինչպիսիք են Վեսելին Տոպալովը, Ալեքսեյ Շիրովը, Մայքլ Ադամսը և Եվգենի Բարեևը շատ հաճախ են կիրառել դրանք` ստեղծելով շատ հուզիչ և կրկնակի եզերքով խաղեր:
Կարո Կանն պաշտպանույթունը հայտնի է որպես սպիտակների 1.e4.-ի դեմ վստահելի պաշտպանություն: Երկար տարիներ այն համարվել է պասիվ սկզբնախաղ, որը համապատասխանում է այն շախմատիստին, ով երջանիկ կլինի անգամ ոչ-ոքի արդյունքով: Սա, իհարկե, ճշմարտությունից այնքան էլ հեռու չէ:
Անգլիական սկզբնախաղը սպիտակների համար բացման ամենավստահելի տարբերակներից մեկն է: Այն հիմնականում հանգեցնում է փակ դիրքերի և խաղադաշտի վրա շատ քիչ փոխանակումների: Մարտը լարված է լինում հենց սկզբից և կողմերից և ոչ մեկի համար ստիպողական գծեր չեն լինում: Փառքի իր տարիներին Գարրի Կասպարովը հաճախակի էր խաղում Անգլիական սկզբնախաղ` ձեռք բերելով ուշագրավ հաղթանակներ և մեծ ներդրում ունենալով այս սկզբնախաղի տեսության մեջ:
Իսպանական սկզբնախաղի բեռլինյան տարբերակը մերօրյա շախմատում սևերի կողմից իրականացվող սկզբնախաղային հիմնական զենքերի մի մասն է կազմում: Այն համարվում էր շատ ձանձրալի տարբերակ սևերի համար, մինչև գրոսմայստեր Վլադիմիր Կրամնիկը հաջողությամբ կիրառեց այն Գարրի Կասպարովի դեմ շախմատի աշխարհի առաջնության ժամանակ:
Վերջին տարիներին f 1...e5 քայլը լայն տարածում է գտել: Երկար ժամանակ, այս տարբերակը սպիտակների 1.e4 քայլի դեմ համարվում էր սակավ փառասիրական, քան Սիցիլիական պաշտպանությունը: Սակայն, ժամանակները փոխվեցին, և մենք հիմա ընդունում ենք 1...e5 քայլը:
Վիշապը Սիցիլիական պաշտպանության ամենաբարդ տարբերակն է: Այս տարբերակին, հիմնականում, դիմում են ավելի լավ պատրաստված շախմատիստները, ովքեր իրենց հակառակորդներին մղում են սուր դիրքերի` լի տակտիկական ծուղակներով:
9. Նայդորֆի սիցիլիական
Սկզբնախաղը դիտվում է սպիտակների տեսանկյունից` ցուցադրելով Նայդորֆի տարբերակում հաղթելու ամենատարածված և հաջողակ ծրագրերը` առանց խաղալու սուր տարբերակներ և խաղը պարտվելու ռիսկի դիմելու:
Սիցիլիականի փակ տարբերակը այն տարբերակն է, որ շատերն ուսումնասիրում են մեկ անգամ և առաջ շարժվում. քիչ գիտելիքն անգամ և մի քանի պարզ միտքը բավարար են խաղալու դրա դեմ: Սակայն, հանդիպելով այս տարբերակի մասնագետի, դա կարող է բավարար չլինել:
1.e4 խաղացողի համար, սկանդինավյանը այնքան էլ հնարամիտ պաշտպանություն չէ ոչ այն պատճառով, որ այն հատկապես վտանգավոր է սպիտակների համար, այլ որ այն կարևոր տարբերակներում, որոնցում սպիտակները կարող են տեսականորեն առավելություն ստանալ, բավականին բարդ են և դժվար հիշել:
Երբ խոսում ենք փակ սիցիլիականի մասին, չի կարելի չնշել աշխարհի նախկին չեմպիոններ Վասիլի Սմիսլովի և Բորիս Սպասսկիի անունները: Նրանցից յուրաքանչյուրն ուներ իր ոճը և մեծ ներդրում է ունեցել այս հիանալի սկզբնախաղի տեսության մեջ:
Կատալոնական սկզբնախաղը սպիտակների հիմնական զենքերից մեկն է` ընդդեմ թագուհու գամբիտի: Այս սկզբնախաղն առավել տարածում գտավ վերջին տարիների ընթացքում` շնորհիվ Կրամնիկի և Գելֆանդի, ովքեր հաճախ են դիմում այս տարբերակին և մեծ հաջողության հասնում:
Սլավոնական պաշտպանությունը 1.d4-ի դեմ սևերի 3 հիմնական տարբերակների շարքում է: 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Ձ.c3 Ձ.f6 4.Ձ.f3 քայլերից հետո սպիտակները ոչ միայն պետք է իմանան սլավոնական պաշտպանության հիմնական քայլը 4...dxc4-ով, այլ նաև պետք է պատրաստվեն 4...e6 քայլի դեմ` կիսասլավոնական տարբերակ:
Ուշադրություն. սկզբնախաղերն, անշուշտ, շախմատում շատ կարևոր դեր ունեն: Սակայն, եթե ցանկանում եք բարելավել շախմատային ձեր մակարդակը, բավարար չէ պարզապես աշխատել միայն սկզբնախաղերի վրա: Անհրաժեշտ է աշխատել շախմատի բոլոր էլեմենտների վրա`