Ինչպես Ֆիլիդերն է ասել` «զինվորները շախմատի հոգին են»: Այս հոդվածում կներկայացնենք ամենահիմնական զինվորային դիրքերը և կուսումնասիրենք դրանց հատկությունները: Զինվորային դիրքերի խորը ըմբռնումը տարանջատում է մաստերներին շախմատի սիրահարներից: Անհրաժեշտ է մեկը մյուսի հետևից ուսումնասիրել այս դիրքերը` սեփական խաղում դրանք գնահատելու, ինչպես նաև հասկանալու համար, թե դրանցից որոնց է պետք նախապատվություն տալ:
Անցունակ է կոչվում այն զինվորը, որի առաջխաղացմանը չեն կարող խոչընդոտել մյուս զինվորները: Սա այն կարևոր արժեքներից է, որ շախմատիստը կարող է ունենալ վերջնախաղերում: Անցունակ զինվորը շատ լուրջ սպառնալիք կարող է իրենից ներկայացնել հակառակորդի համար:
Ստորև ներկայացված դիագրամում կարող եք տեսնել, որ a5 սպիտակ զինվորը ոչ միայն անցունակ է, այլև գտնվում է խաղատախտակի մյուս կողմում: Այս երկու գործոնները մեծ արժեք են տալիս a5 զինվորին: Սևերի Արքան չի կարող կանգնեցնել զինվորին, որի անվտանգ առաջխաղացումը երաշխավորված է, ինչպես նաև հաղթանակը:
Ուշադրություն. Դիրքային ըմբռնում զարգացնելու համար անհրաժեշտ է ուսումնասիրել գրոսմայստերների շախմատային պարտիաները, որ ավելի հասկանալի դառնա կոնկրետ քայլերի իմաստը: Երբ Ձեզ զգաք ուժեղ կողմում, կհասկանաք այն խնդիրները, որոնց բախվում են շախմատիստները, և կկարողանաք հետագայում բարելավել ձեր շախմատային արդյունքները:
Մեկուսացած է կոչվում այն զինվորը, որին չեն կարող պաշտպանել մյուս զինվորները: Արքա+Զինվոր վերջնախաղերում սա առավել կարևոր է, քանի որ մեկուսացած զինվորները դառնում են չափազանց թույլ: Դրանք պահանջում են մշտական պաշտպանություն Արքայի կողմից, ինչն անհնար է դարձնում Արքայի համար կատարել ավելի կարևոր առաջադրանքներ:
Ստորև ներկայացված դիագրամում սպիտակների b4 զինվորը մեկուսացած զինվոր է, քանի որ վերջինիս չեն կարող պաշտպանել մյուս զինվորները: Սևերը կարող են մշտապես օգտվել սպիտակների այս թուլությունից: Սպիտակները շահագրգռված են փոխանակելու այս զինվորը «առողջ» c6 զինվորի հետ:
Կապակցված են կոչվում այն զինվորները, որոնք կարող են պաշտպանել միմյանց: Սա ամենաուժեղ զինվորային դիրքերից մեկն է, որին պետք է ձգտեք Ձեր սեփական խաղերի ժամանակ: Ստորև ներկայացված դիագրամում և՛ սպիտակները, և՛ սևերը ունեն կապակցված զինվորներ: Սակայն, սպիտակների այս դիրքը առավելություն ունի սևերի նույն դիրքից 2 պատճառով. առաջին հերթին սպիտակների զինվորներն իշխում են ավելի շատ վանդակներում, ինչը թույլ է տալիս հեռու պահել հակառակորդի Արքային և սահմանափակել զինվորների առաջխաղացումը: Երկրորդ պատճառը կայանում է նրանում, որ սպիտակների զինվորներն ավելի ճկուն են առաջխաղացման առումով:
Հետ մնացած զինվորը կապակցված զինվորներից մեկն է, որը չի կարող առաջ շարժվել, քանի որ հակառակորդի զինվորը կբռնի նրան: Ինչպես հասկացանք անվանումից, անհրաժեշտ է խուսափել այս դիրքից: Ստորև բերված դիագրամում և՛ սպիտակների, և՛ սևերի զինվորները կապակցված են: Սևերի d6 զինվորը հետ մնացած զինվորն է, ինչը թուլացնում է զինվորային այս դիրքը: Սպիտակների b5 զինվորը շատ ուժեղ զինվոր է, քանի որ պաշտպանված անցունակ զինվոր է:
Կրկնապատկված զինվորները նույն գույնի այն զինվորներն են, որոնք գտնվում են միևնույն ուղղաձիգում: Սա հավանաբար զինվորային ամենաթույլ կառույցներից մեկն է, քանի որ ոչ միայն նրանք չեն կարող պաշտպանել միմյանց, այլև կարող են հեշտությամբ արգելափակվել հակառակորդի մեկ զինվորի կողմից:
Ստորև բերված դիագրամում սպիտակներն ունեն կրկնապատկված զինվորներ d ուղղաձիգում, որոնք արգելափակված են սևերի մեկ զինվորով: Չնայած, որ սպիտակները մեկ զինվոր ավել են, դիրքը հավասար է սպիտակների զինվորային դիրքի պատճառով:
Կախված են կոչվում այն զինվորները, որոնք կենթարկվեն հարձակման հակառակորդի զինվորների կողմից, եթե շարժվեն: Ստորև բերված դիագրամում սպիտակների c և d զինվորները համարվում են կախված: Սա թույլ զինվորների օրինակ է, սակայն դրանք կարող են որոշ առավելություն ունենալ` կապված իրենց շարժունության, ճկունության և հարակից վանդակների ընդլայնված վերահսկողության հետ:
Զինվորների մեծամասնություն նշանակում է, որ հակառակորդի զինվորները սակավաթիվ են: Զինվորային մեծամասնությունը արժեքավոր գործոն է, ինչը հաճախ առաջ է բերում անցունակ զինվորների: Ստորև բերված դիագրամում սպիտակներն ունեն թագուհու կողմի մեծամասնություն և մեծ հնարավորություններ խաղը հաղթելու համար:
Ուշադրություն. վերջնախաղն, անշուշտ, շախմատում շատ կարևոր դեր ունի: Սակայն, եթե ցանկանում եք բարելավել շախմատային ձեր մակարդակը, բավարար չէ պարզապես աշխատել միայն վերջնախաղերի վրա: Անհրաժեշտ է աշխատել շախմատի բոլոր էլեմենտների վրա`
և այլ…