Դիրքի ստատիկ և դինամիկ հատկանիշները
Դիրքի ստատիկ և դինամիկ հատկանիշները
Շախմատային դիրքերը գնահատելիս շատ կարևոր է հաշվի առնել նրանցում առկա ստատիկ և դինամիկ հատկանիշներն ու առանձնահատկությունները։
Ստատիկ հատկանիշների շարքին են դասվում զինվորային կառուցվածքը, արքայի ապահովության աստիճանը, հենակետային դաշտերի առկայությունը և այլն։ Այս գործոնները որպես կանոն երկարաժամկետ են։
Դինամիկ հատկանիշների շարքին դասվում են կարճաժամկետ գործոնները, ինչպիսիք են՝ զարգացման մեջ առավելությունը, խաղաքարերի համագործակցությունը և այլ նմանատիպ գործոններ, որոնք կարող են ազդեցություն ունենալ ընդամենը մոտակա մի քանի քայլերի բնույթի վրա։
Բնականաբար, ցանկացած խաղացող փորձում է հասնել ստատիկ և դինամիկ առավելությունների, սակայն շատ հաճախ ժամանակավոր առավելության հասնելու համար խաղացողները գնում են զիջումների, օրինակ՝ նյութական զոհաբերությունների միջոցով ակտիվ խաղ ստանալու համար։ Նաև հնարավոր է հակառակ սցենարը՝ գնալ ժամանակավոր զիջումների, օրինակ ետ մնալ զարգացման մեջ, նյութական ակտիվներ շահելու համար։
Տվյալ գործոնների ազդեցությունը խաղի բնույթի վրա հասկանալու համար դիտարկենք Սմիսլով-Կերես պարտիան։
Սմիսլով-Կերես
Տվյալ դիրքում 2 կողմերն էլ ունեն որոշակի առավելություններ։ Օրինակ, սևերը միանշանակ առավելություն ունեն թագուհու թևում, ինչպես նաև սպիտակ դաշտերի վրա։ Եթե նրանց հաջողվի ձին տեղափողել դեպի c4 կամ b3 դաշտերը, որտեղ ձին կունենա պաշտպանված հենակետեր, սևերը միանշանակ կստեղծեն անհարմարություններ սպիտակների համար։ Միևնույն ժամանակ սպիտակներն ունեն տարածական առավելություն, ինչպես նաև առավելություն արքայական թևում։ Նրանց խաղաքարերը շատ լավ են համագործակցում իրար հետ։ Այսինքն, տվյալ դիտարկումներից կարող ենք գալ այն եզրակացությանը, որ սևերն ունեն հաստատուն առավելություն, որը կարող են իրացնել հետագայում, իսկ սպիտակներն ունեն դինամիկ առավելություն և պետք է դիմեն ակտիվ քայլերի՝ այն չկորցնելու և հաջողության հասնելու համար։
Խաղը շարունակվել է հետևյալ կերպ․ 22․ Թf5?!
Այստեղ ավելի ուժեղ էր 22. Փf6! Ձf4 (22…gxf6 սխալ է, քանի որ հետևում է 23. Թf5 Նfd8 24. Նg3+ Աf8 25. exf6 Թd6 26. Թxh7 Աe8 27. Նe1) 23. Նg3! Ձg6 24. Փg5 Աh8 25. Թf3, և սևերի համար դժվար է դիմանալ ճնշմանը։
22․.. Ձc5 23. g4?
Սպիտակները կատարում են երկրորդ սխալ քայլը։ Ճիշտ տարբերակը հետևյալն էր՝
23․ Թf4 e4 24. f3 և այժմ, եթե
ա) 24…Ձd2 25. Փf6 Աh8 (25… gxf6 26. exf6 Աh8 27. Նe7) 26․ Փxg7+ Աxg7 27. Թf6+ Աg8 28. Նd3 Ձb3 29 f4, սպիտակների հաղթանակով։
բ) 24… Ձxg5 25. Թxg5, սպիտակները մի փոքր առավելություն ունեն։
23…Թxf5 gxf5
Թագուհիների փոխանակությունը բնականաբար ձեռնտու է հաստատուն առավելություն ունեցող կողմին, քանի որ նման փոխանակությունը նվազեցնում է հարձակման հնարավորությունները, հետևաբար դժվարանում է դինամիկ առավելության օգտագործումը։
Կերեսի անսպասելի հակահարվածը ամբողջովին փոխում է խաղի ընթացքը։
24․․․f6!!
Այս փայլուն քայլից հետո սևերն առավելություն են ստանում ամբողջ խաղատախտակի վրա։ Սպիտակների ակտիվությունն ավարտվում է, իսկ սևերի հաստատուն առավելությունը ակնհայտ է դառնում։
25․ exf6 Ձe4
Սևերն ակտիվացրեցին ձին, իսկ սպիտակների զինվորային կառուցվածքի թուլություններն ավելի շատացան։
Հետագայում Կերեսը գեղեցիկ տեխնիկական խաղի շնորհիվ հասավ հաղթանակի։
Ամբողջական պարտիան կարող եք դիտել ստորև։
Այսպիսով, ինչ եզրակացություններ կարող ենք անել այս խաղից․
1․ Դինամիկ առավելություն ունեցող կողմը պետք է դիմի ակտիվ գործողությունների, գնա ռիսկային շարունակությունների, զոհաբերությունների, որպեսզի բաց չթողնի կարևոր պահը հաջողության հասնելու համար։
2․ Հաստատուն առավելության ձգտող կողմը պետք է պատրաստ լինի գնալ զիջումների։ Հակառակորդին թույլ տալով ստանալ ակտիվ խաղ, պետք է համբերատար պաշտպանվել հակառակորդի սպառնալիքներից, այնուհետև անցնել սեփական առավելության իրացմանը։
Իսկ, թե որ մարտավարությունն ընտրել, որոշում եք ինքներդ։
