Շախմատային խաղի ընթացքում խաղաքարերից յուրաքանչյուրը որոշակի պահի ստանձնում է տարատեսակ պարտականություններ։ Եվ երբ մի խաղաքարը ստիպված է միանգամից կատարել մեկից ավել ֆունկցիա, օրինակ՝ պաշտպանել մի քանի խաղաքար կամ հսկել մի քանի դաշտ, առաջանում է գերծանրաբեռնում։ Հարձակվող կողմի նպատակն է ստիպել գերծանրաբեռնված խաղաքարին լքել իր պաշտպանական ֆունկցիաներից որևէ մեկը։
Ավելի լավ պատկերացնելու համար եկեք դիտարկենք օրինակներ։ Նշենք, որ այժմ կարող եք տեղաշարժել տախտակի խաղաքարերը և քայլ առ քայլ հետևել դիրքի փոփոխություններին։
Տրամագիր 1
Տրամագիր 1-ում սպիտակների ձին կատարում է միանգամից մի քանի պարտականություն՝ հսկել e2 դաշտը՝ Ձe2+ կրկնակի հարվածից խուսափելու համար, ինչպես նաև թույլ չտալ սևերի փղին h3 դաշտով ներխուժել g2 և շահել h1-ի նավակը։ Սակայն սևերը կատարում են Փհ3 քայլը՝ տեմպով հարձակվելով նավակի վրա։ Այժմ, եթե սպիտակները վերցնեն փղին ձիով, e2 դաշտը կմնա առանց հսկողության և սևերը կշահեն սպիտակների թագուհին։ Այսպիսով ձին գերծանրաբեռնված է: Այն չի կարող կանգնեցնել միանգամից 2 սպառնալիքը և սպիտակները ստիպված են կրել նյութական կորուստներ։
Տրամագիր 2
Տրամագիր 2-ում սպիտակների c1-ի նավակը գերծանրաբեռնված է, այն միանգամից պաշտպանում է և c3-ի նավակին, և d1-ի փղին։ Սևերի 1…Նxd1 քայլից հետո նավակը ստիպված է լքել c1 դաշտը, այսպիսով լքելով c3-ի նավակի պաշտպանությունը։
Տրամագիր 3
Տրամագիր 3-ը լավագույնս ներկայացնում է գերծանրաբեռնված խաղաքար հասկացությունը։ Սպիտակների թագուհին ունի բազմաթիվ պարտականություններ, դրանք են՝ հսկել g3 և h2 դաշտերը, ինչպես նաև պաշտպանել c3-ի նավակը։ Սակայն սևերը 1․․․Նf7 քայլով ստիպում են թագուհուն լքել բարենպաստ դաշտը և անպաշտպան թողնել հսկվող դաշտերից որևէ մեկը։
Այսպիսով, գերծանրաբեռնված խաղաքարերը հանդիսանում են դիրքի թուլություն և պետք է խուսափել մեկ խաղաքարին մի քանի կարևոր պարտականություններ տալուց, այլապես հակառակորդը կարող է օգտագործել այդ փաստը և մեկ քայլով փլուզել առաջին հայացքից պաշտպանված թվացող դիրքը։